Persarchief

Een verzameling artikelen die in de pers zijn verschenen. Mocht jij artikelen hebben of tegenkomen die niet opgenomen zijn op deze pagina, word je vriendelijk verzocht om even een mailtje te sturen. Mede door jouw hulp kunnen we deze pagina dan uitbreiden...
Sommige artikelen kunnen nog scan-foutjes bevatten. Kom je ze tegen, laat het even weten!

 

Troubadour en dichter Stef Bos: "Ik ben altijd onderweg"

zaterdag 01 januari 2005, EVA, Elise G. van der Stouw

Soldaten uit de tachtigjarige oorlog en krakers uit de twintigste eeuw: het Schimmelpenninck Huys in het hart van Groningen heeft door de eeuwen velen zien komen en gaan onder haar dak. Jan Rutger Schimmelpenninck, raadpensionaris van de Bataafse Republiek schreef hier geschiedenis door het beleggen van geheime vergaderingen met drie mederevolutionairen. Stef Bos - ooit van plan geschiedenisleraar te worden - logeert er nu tussen twee voorstellingen in: als troubadour en dichter. Dit kruispunt van zoveel geschiedenissen blijkt een plaats bij uitstek voor een panoramaview op deze ziener die altijd een zoeker zal zijn.

Stef Bos (43) voelt zich als veertiger nog altijd een reiziger. Een ervaren reiziger inmiddels, die met rust en kalme moed vertrouwt altijd in de goede richting te gaan.
Hij komt van Veenendaal, waar hij opgroeide in een warm en veilig, optimistisch gereformeerd nest. Met een vader en een moeder die hem leerden wat liefde is. Wat God van zichzelf laat zien in mensen die hun gezond verstand, hun handen en voeten liever laten spreken, dan er zoveel woorden aan te spenderen. Waar hij heen gaat weet hij niet. Hij reist van Noord naar Zuid en weer terug. En altijd komt hij weer langs Niemandsland, balancerend tussen iemand en niemand, tussen donker en licht, op de grens van twee landen waar hij woont in zijn hoofd, zijn website Niemandsland, zijn liedjes en de stiltes tussen de regels en de woorden.
Van Jezus herinnert hij zich niet veel uit zijn kindertijd. "God was er altijd wel. Als een soort oppermachtige sinterklaas met een baard. Zijn magie, mystiek en majesteit spraken kennelijk meer tot mijn verbeelding, want over Jezus dacht ik eigenlijk nooit na", peinst Stef hardop. Pas de laatste jaren begint voor hem de profetische kant van Jezus, zijn uitstraling, meer op te lichten. "Ik zie hem nu als de belichaming van wat religie in de praktijk moet en kan zijn."
Van de Bergrede van Jezus kan hij zich op het eerste gezicht ook weinig herinneren. Maar tijdens het gesprek en de confrontatie met de bekendste uitspraken van Jezus uit deze beroemde rede, groeit de herkenning...

Je nieuwe tour heet Licht. Welk licht, welke boodschap laat jij voor de mensen schijnen tijdens je show?
"Het licht dat mij is doorgegeven. Door mijn ouders, door de cultuur. Alles wat ik in mij omdraag uit het collectieve onderbewustzijn, wat ik onder weg heb opgepikt, mijn hele spirituele bagage. God is donker, Hij behelst de magie. Christus is Licht, maakt dingen duidelijk, laat ze zien. Licht is voor mij de bron van alles, maar het is in zichzelf onzichtbaar. Het moet ergens op vallen. Het heeft materie nodig om zichzelf te manifesteren. Dat vind ik hoopvol. Daarom wilde ik per se dat de tour zo zou heten."

Wat wil je bereiken met je liedjes, optredens en gedichten?
"Ik wil zo dicht en zo schaamteloos mogelijk komen bij wie ik in de kern ben. Ik denk dat het ook de enige richting is die ik op moet. Ik geloof in een opeenvolging van dingen in een groter geheel. Misschien is het daarom dat ik gefascineerd ben geraakt door kathedralenbouwers. Dat waren mensen bij uitstek met oog voor de richting van het leven in een groter verband. Ze zagen zichzelf als mensen die op elkaars schouders iets groots tot stand zouden kunnen brengen. Iets dat het eigen leven oversteeg en deel zou uit maken van de cultuur van eeuwen."

Jezus’ zachtmoedigheid heeft veel harten veroverd. Hij prijst zachtmoedige mensen gelukkig. Ben jij zachtmoedig, vriendelijk?
"Ik vind het een kunst om zo te leven dat je mensen de ruimte geeft om zichzelf te ontwikkelen en te leren kennen, maar je mag nooit iemand de gelegenheid geven ten koste van jou of anderen te polariseren. Zachtmoedigheid heeft voor mij te maken met je open en kwetsbaar opstellen naar jezelf en anderen toe. . In mijn werk kies ik voor inhoud die verwijst naar openheid, kwetsbaarheid, of zoals jij het noemt met de woorden van Jezus. Twee weken geleden schreef ik een tekst waarmee ik de voorstelling vanavond begin: 'Alsof we zijn vergeten dat het midden nog bestaat.' Dat heeft voor mij alles te maken met het zoeken naar zachtmoedigheid, ver weg van alle vormen van extremisme."

"Waar je schat is, zal je hart zijn", drukte Jezus zijn gehoor op het hart. Zoek jij jouw schat uiteindelijk in de muziek?
"Ik zoek niet naar antwoorden, naar schatten in dit leven, dus is dit voor mij een vraag waarop ik heel moeilijk antwoord kan geven. Ik ben met de bijbel grootgebracht. Veel van wat je daarin leest vindt je terug in andere heilige boeken. Ik denk dat God onkenbaar is en dat de waarheid ongrijpbaar is, maar niet onvoelbaar. Zeker in muziek ben je heel dicht bij religie en spiritualiteit, bij de zuiverheid van het wezen van God. Misschien dat daarom mijn zoektocht door het landschap van muziek en taal het meest essentieel voor mij is geworden."

Heb je het gevoel dat je daarvoor offers moet brengen?
"Het is niet zo zeer dat ik dat principieel zou moeten, maar zo intensief hiermee bezig zijn vraagt wel in zekere zin een ascetisch leven. Daarin is eigenlijk geen ruimte voor een vaste, intieme relatie met een gezinsleven bijvoorbeeld, althans nu nog niet."

Kun jij je iets voorstellen bij schatten of kostbaarheden in de hemel?
"Ik geloof niet in een hemel met kostbaarheden als goud en zo. De hemel zit in mijn hoofd. Mijn grootste schatten die daarin liggen opgeslagen zijn de indrukken, ervaringen en beelden die ik heb opgebouwd in mijn leven. Uit deze schatkamer haal ik de grondstof voor mijn liedjes. Ik heb een huis gekocht, een pleisterplaats voor nu en dan, waar ik mijn vrienden en familie kan ontvangen; dat was voor mij al een hele stap. Maar ik zou het ook weer willen kunnen loslaten vanuit diepgeworteld gevoel voor essentie. Nog eens opnieuw beginnen met datgene wat echt van wezenlijk belangrijk voor mij is. Ik denk dat er dan slechts een enkele cd-rom overblijft."

Wat is er volgens jou na de dood?
"Ik weet het niet. Ik ben er ook niet bang voor. Ik geloof dat we voortleven in andere mensen die overnemen wat wij hebben opgebouwd. Zie je, ik kom steeds terug bij de kathedralenbouwers. Ik geloof niet in een opperwezen dat mij dwingt om op een bepaalde in de hemel of de hel te geloven. Het is veel meer de geest waarin de dingen gebeuren, de geest van hoe Christus wil dat de dingen gebeuren die ik in mijn opvoeding heb meegekregen. Niet het mes op de keel dat mij dwingt te ondertekenen dat ik zou moeten geloven in een letterlijke hemel, opstanding enzovoorts. Mijn vaders opa dreigde zichzelf op een dag het leven te benemen toen zijn ouderling hem had aangezegd dat hij voorbeschikt was voor de hel. Mijn vaders vader vond hem zo in de stal, met het mes in de aanslag. Het heeft hem de ogen ervoor geopend dat wat hier stond te gebeuren nooit Gods bedoeling zou kunnen zijn. Hij zei later tegen ons: ‘Dat soort redeneringen moet je nooit geloven. Wat je hier doet in dit leven, daar draait het om."

Maak je je wel eens zorgen over je eigen leven? Of over de ontwikkelingen in de maatschappij?
"Ik heb altijd het gevoel gehad, dat God er gewoon is en op mij let, ook in periodes dat het minder goed ging. Dat gevoel van veiligheid en geborgenheid heb ik met de paplepel ingegoten gekregen. Mijn ouders leefden dichtbij God, maar op een heel praktische manier. Ze hielden niet van evangeliseren op de barricades, maar van laten zien wie je bent en wat je doet als je God kent. Ik heb het geloof in God zoals zij dat beleden niet op hun manier overgenomen, maar ik heb misschien door hun houding ook nooit de behoefte ontwikkeld mij tegen het protestantisme af te zetten.
Waar ik me wel zorgen over maak is over de polarisatie in onze samenleving. Mensen lopen rond met een lege buik, een leeg hart. Dat voel ik al vijftien jaar onderhuids zeuren, en eerlijk gezegd lucht het me op dat het nu naar buiten komt. Maar ik mis een politiek sterk geluid dat verder gaat dan het neuzelen over waarden en normen. Een Balkenende die simpelweg duidelijk maakt wat je praktisch moet doen om zinvol met elkaar samen te leven. Leren jezelf in de ander te zien, te luisteren. Dat vind ik het sterke van Jezus in zijn profetische rol: dat Hij zegt waar het op staat, wat je concreet moet doen."

Jezus heeft het in zijn Bergrede over de armen en minder bedeelden. Welke rol spelen ze in jouw liefde voor Afrika?
"Ik kwam vanmiddag nog een dakloze tegen. Hij vroeg om geld, op een onaangename manier, op het brutale af. In plaats van geld te geven, ging ik het tegenoffensief aan. Ik vertelde hem dat ik net uit Afrika kom, voor mijn werk; dat ik daar zo verschrikkelijk veel dingen heb gezien waar schreeuwend hard geld bij moet. 'En jij komt met zo’n bek tegen de maatschappij, terwijl de mensen die echt hulp nodig hebben zwijgend en zwoegend proberen te overleven,' zei ik tegen hem. Middenin de armoede van Afrika ben ik geconfronteerd met een enorme rijkdom aan gastvrijheid, liefde en muziek die in positieve zin hebben bijgedragen aan het doorbreken van de apartheid. Een heel ander verhaal dus. Ik heb mijn eigen persoonlijke projecten waar ik me mee bezighoud. Die hoeven niet aan de grote klok."

Jezus waarschuwt ten slotte voor verleiding. Wat beschouw jij voor jezelf als een verleiding?
"Leidt ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze’ Die zin uit het Onze Vader -gebed vergeet ik nooit meer. Als ik iets uit m’n moeders portemonnee gestolen had en mijn vader bad deze zin, dan stond het zweet op mijn voorhoofd. Verzoeking bestaat nog steeds. Je hebt in dit vak te strijden tegen de verleiding van succes. Aan de ene kant moet je soberheid en zuiverheid nastreven in taal en muziek, maar je zit ook in een wereld van kortstondig geflirt met aandacht en de koorts van succes.
Nu ik de veertig voorbij ben, beginnen veel dingen op hun plek te vallen. Ik heb een publiek nodig om daaraan de schatten die ik mij heb verzameld door te geven, zoals licht materie en kleur nodig heeft om ‘iets’ te tonen. Ik heb voor mezelf bepaald dat wat ik doe ook functioneel moet bijdragen aan de essentie die ik nastreef. Zo wilde ik hier in de Groningse Oosterpoort per se twee avonden in de kleine zaal optreden voor zeshonderd personen, in plaats van één avond in de grote zaal voor twaalfhonderd man. En zo kies ik er ook bewust voor close op te trekken met de jongens met wie ik speel en werk, avond in en uit."

Stef zwijgt een moment. Strijkt met zijn linkerhand over de kin, terwijl zijn blik zich hecht aan de engelenmedaillons aan de wand van de kleine vergaderruimte die ons omhult . "Misschien is de Bergrede wel juist bedoeld als de tocht naar de top die we nooit zullen bereiken. Het gaat vooral om de richting omhoog. Christus als het Licht, de Weg en het Leven. Een metaforische figuur die mij veel meer zegt dan het historisch feit of Hij nu al dan niet de vleesgeworden zoon van God is geworden."

Pittig en Puntig

Stef Bos: ziener of zoeker?
"Zoeker."
Afrikaans gerecht waarvoor je om drie uur ’s nachts wakker wil worden?
"Bobotie: een cross-over gerecht met veel Maleise invloeden, goede, gele kerrie, gehakt, rozijnen, laurier en rijst in de basis natuurlijk."
Wie of wat is jouw spiegel?
"De taal."
Welk lied zit het meest in je ziel verankerd?
"Witsand."


< Terug